Co to jest standard WCAG?
Standard WCAG, opracowany przez World Wide Web Consortium (W3C), określa zestaw wytycznych, które mają na celu zapewnienie, że strony internetowe i aplikacje mobilne są dostępne dla jak najszerszej grupy użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami. WCAG 2.1 jest aktualizacją wcześniejszych wersji (2.0) i uwzględnia nowe technologie oraz potrzeby użytkowników. Wytyczne te są oparte na czterech zasadach: percepcji, funkcjonalności, zrozumiałości oraz solidności.
Kogo obowiązuje przestrzeganie standardów WCAG?
Na mocy ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 roku, obowiązek dostosowania stron internetowych i aplikacji mobilnych do standardów WCAG dotyczy szerokiej gamy instytucji publicznych. Do najważniejszych podmiotów zobligowanych do wdrożenia tych standardów należą:
- Organizacje sektora finansów publicznych - obejmuje to wszystkie instytucje rządowe i samorządowe, które finansowane są z budżetu państwa, w tym urzędy, szkoły, szpitale oraz jednostki organizacyjne.
- Państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej - mowa tutaj o różnych agencjach rządowych i urzędach centralnych, które działają w imieniu państwa, ale nie mają statusu osoby prawnej.
- Osoby prawne utworzone do zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym - do tej grupy zaliczają się instytucje, które zostały powołane w celu świadczenia usług publicznych, takich jak transport publiczny, energia czy służba zdrowia.
- Organizacje pozarządowe prowadzące działalność publiczną - szczególnie te, które działają na rzecz osób niepełnosprawnych, seniorów lub innych grup wymagających wsparcia.
Warto zaznaczyć, że obowiązek ten nie dotyczy dostawców usług multimedialnych, takich jak stacje telewizyjne czy radiowe, które są regulowane przez oddzielną ustawę o radiofonii i telewizji.
Deklaracja Dostępności i Obowiązki instytucji publicznych w zakresie dostępności cyfrowej
Instytucje publiczne mają szereg obowiązków związanych z zapewnieniem dostępności cyfrowej, z których jednym z najważniejszych jest konieczność przygotowania i publikacji tzw. deklaracji dostępności. Dokument ten, którego wzór został opracowany przez Ministerstwo Cyfryzacji, musi być udostępniony w widocznym miejscu na stronie internetowej każdej instytucji. Deklaracja dostępności powinna zawierać:
- Status zgodności - informacja o tym, czy strona jest zgodna z normą WCAG, czy też istnieją elementy, które są z nią częściowo zgodne lub całkowicie niezgodne.
- Treści niedostępne - opis tych elementów strony, które nie są dostępne oraz powody, dla których nie zostały dostosowane.
- Oświadczenie w sprawie dostępności - zobowiązanie instytucji do poprawy dostępności i ewentualnych działań, jakie podejmie w celu usunięcia barier.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów WCAG
Niestosowanie się do przepisów ustawy o dostępności cyfrowej może prowadzić do nałożenia kar finansowych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Kary te są przewidziane w dwóch głównych przypadkach:
- Brak deklaracji dostępności - instytucja, która nie opublikuje wymaganej deklaracji, może zostać ukarana grzywną do 5000 złotych.
- Niezgodność strony internetowej lub aplikacji mobilnej z zasadami dostępności - jeśli instytucja nie dostosuje swoich stron lub aplikacji do wymogów WCAG i będzie uporczywie ignorować konieczność wprowadzenia zmian, grzywna może wynieść nawet 10000 złotych.
Uporczywe naruszanie przepisów oznacza brak postępów w poprawie dostępności podczas trzech kolejnych monitoringów przeprowadzanych przez Ministerstwo Cyfryzacji, a także zwiększoną liczbę skarg od użytkowników.
Monitorowanie i audyty dostępności
Monitorowanie przestrzegania przepisów oraz poprawności wdrożeń standardów WCAG prowadzi Ministerstwo Cyfryzacji, które każdego roku przesyła szczegółowe sprawozdania z przeprowadzonych inspekcji do Komisji Europejskiej. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, instytucje publiczne mogą być zobligowane do ich szybkiego usunięcia, aby uniknąć nałożenia kar.
Instytucje publiczne, aby uniknąć problemów związanych z niezgodnością, powinny regularnie przeprowadzać audyty dostępności swoich stron internetowych i aplikacji mobilnych. Tego typu audyty pozwalają na identyfikację problemów oraz wprowadzenie niezbędnych zmian, które zapewnią zgodność z obowiązującymi standardami. Audyty mogą być realizowane zarówno przez wewnętrzne zespoły IT, jak i wyspecjalizowane firmy zewnętrzne, które oferują kompleksowe usługi w zakresie oceny i poprawy dostępności cyfrowej.
Korzyści z przestrzegania standardów WCAG
Spełnienie standardów WCAG niesie ze sobą liczne korzyści, które wykraczają poza uniknięcie kar finansowych. Dostosowanie stron internetowych i aplikacji mobilnych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami zwiększa ich dostępność dla wszystkich użytkowników, co pozytywnie wpływa na wizerunek instytucji. Dodatkowo lepsza dostępność może prowadzić do wzrostu liczby użytkowników, co jest szczególnie istotne dla instytucji świadczących usługi publiczne online. Przede wszystkim zwiększa jednak satysfakcję z korzystania ze strony internetowej.
Podsumowanie
Dostosowanie stron internetowych i aplikacji mobilnych do standardów WCAG to nie tylko obowiązek prawny, ale również wyraz odpowiedzialności społecznej. Zapewnienie dostępności cyfrowej dla wszystkich użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami oraz seniorów, jest kluczowe dla budowania nowoczesnego, inkluzywnego społeczeństwa. Instytucje publiczne muszą pamiętać, że przestrzeganie standardów WCAG to proces ciągły, wymagający regularnego monitorowania, audytów oraz aktualizacji, aby spełniać zmieniające się potrzeby użytkowników oraz technologiczne wyzwania.
