Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych

Zakres ustawy

Ustawa dotyczy wszystkich podmiotów publicznych, w tym

• Administracji rządowej i samorządowej,
• Instytucji publicznych, takich jak szkoły, szpitale, biblioteki,
• Organizacji finansowanych ze środków publicznych.

Podmioty te są zobowiązane do zapewnienia, że ich strony internetowe oraz aplikacje mobilne są dostępne dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich niepełnosprawności.

Kluczowe wymagania

Dostępność stron internetowych

• • Strony internetowe podmiotów publicznych muszą być zgodne z międzynarodowym standardem WCAG 2.1 (Web Content Accessibility Guidelines) na poziomie AA.
  • Każda nowa strona internetowa utworzona po 23 września 2018 r. musi spełniać te wymagania od momentu jej publikacji.
  • Starsze strony internetowe muszą zostać dostosowane do wymogów ustawy do 23 września 2020 r.

Dostępność aplikacji mobilnych

• • Aplikacje mobilne podmiotów publicznych muszą być dostępne dla wszystkich użytkowników zgodnie z zasadami dostępności cyfrowej.
  • Od 23 czerwca 2021 r. wszystkie nowe aplikacje mobilne muszą być zgodne z wymaganiami dostępności.

Deklaracja dostępności

• • Każda strona internetowa oraz aplikacja mobilna podmiotu publicznego musi zawierać deklarację dostępności, która opisuje stopień zgodności z wymaganiami ustawy.
  • Deklaracja musi zawierać informacje o dostępnych elementach i funkcjach, a także o alternatywnych sposobach dostępu do treści, jeśli pełna dostępność nie jest możliwa.

Mechanizmy zgłaszania problemów

• • Podmioty publiczne muszą zapewnić możliwość zgłaszania problemów z dostępnością stron internetowych i aplikacji mobilnych.
  • Powinny także określić procedury reagowania na takie zgłoszenia i rozwiązywania problemów.

Wyjątki od ustawy

Ustawa przewiduje pewne wyjątki, w tym:

• Treści archiwalne, które nie są potrzebne do realizacji bieżących zadań podmiotu publicznego,
• Multimedia opublikowane przed 23 września 2020 r.,
• Dokumenty urzędowe, które nie są wykorzystywane do realizacji bieżących zadań podmiotu publicznego.

Sankcje za nieprzestrzeganie ustawy

Podmioty publiczne, które nie spełniają wymagań ustawy, mogą podlegać sankcjom, w tym

• Nakazowi dostosowania strony internetowej lub aplikacji mobilnej do wymagań dostępności,
• Karom finansowym w przypadku nieprzestrzegania nakazów.

Szczegółowe wymagania dostępności

1. WCAG 2.1 - Podstawowe zasady:

   • Postrzegalność: Informacje i komponenty interfejsu użytkownika muszą być przedstawione użytkownikom w sposób, który mogą oni dostrzec. Obejmuje to dostosowanie treści do potrzeb osób niedowidzących (np. poprzez tekst alternatywny dla obrazów) i niedosłyszących (np. poprzez napisy do materiałów wideo).
   • Funkcjonalność: Elementy interfejsu użytkownika muszą być funkcjonalne przy użyciu różnych urządzeń wejściowych, takich jak klawiatury, ekrany dotykowe, czy urządzenia do nawigacji bezdotykowej.
   • Zrozumiałość: Treści muszą być prezentowane w sposób zrozumiały dla użytkowników, co oznacza m.in. jasne i logiczne struktury tekstów oraz instrukcje.
   • Solidność: Treści muszą być wystarczająco solidne, aby mogły być interpretowane przez różne technologie pomocnicze, w tym czytniki ekranów.

2. Deklaracja dostępności:

   • Każda strona internetowa i aplikacja mobilna podmiotu publicznego musi zawierać deklarację dostępności. Deklaracja ta powinna być łatwo dostępna z poziomu głównej nawigacji serwisu.
   • Deklaracja musi zawierać informacje o stopniu zgodności z wymogami dostępności, ewentualnych odstępstwach oraz alternatywnych sposobach dostępu do informacji.

3. Procedura zgłaszania problemów:

   • Ustawa wymaga, aby podmioty publiczne udostępniały mechanizm zgłaszania problemów związanych z dostępnością. Użytkownicy powinni mieć możliwość łatwego zgłaszania uwag i problemów, np. poprzez formularze kontaktowe.
   • Podmioty są zobowiązane do reagowania na zgłoszenia w określonym czasie i do podejmowania działań naprawczych, jeśli to możliwe.

Wyjątki i odstępstwa

Ustawa przewiduje pewne wyjątki od pełnej zgodności z wymogami dostępności, które są uzasadnione technicznie lub ekonomicznie. Należą do nich m.in.:

• Treści archiwalne: Informacje opublikowane przed określoną datą, które nie są aktywnie wykorzystywane do realizacji bieżących zadań podmiotu publicznego.
• Multimedia: Materiały audio i wideo opublikowane przed 23 września 2020 r. nie muszą być dostosowane do wymogów dostępności.
• Dokumenty urzędowe: Starsze dokumenty, które nie są regularnie wykorzystywane i nie mają bezpośredniego wpływu na obywateli.

Rola i obowiązki organów nadzorczych

Za monitorowanie przestrzegania ustawy odpowiedzialne są specjalnie wyznaczone organy nadzorcze, które mają kilka kluczowych zadań:

• Monitorowanie: Regularne sprawdzanie zgodności stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z wymogami dostępności.
• Raportowanie: Tworzenie i publikowanie raportów na temat stanu dostępności cyfrowej, zawierających dane statystyczne oraz analizy dotyczące zgodności.
• Doradztwo i wsparcie: Udzielanie porad i wsparcia podmiotom publicznym w zakresie spełniania wymogów dostępności oraz organizowanie szkoleń i warsztatów.
• Egzekwowanie przepisów: Nakładanie sankcji na podmioty publiczne, które nie spełniają wymogów ustawy, oraz wydawanie zaleceń dotyczących poprawy dostępności.

Przykłady implementacji

Wdrożenie ustawy w praktyce wymaga szeregu działań i inwestycji ze strony podmiotów publicznych. Oto kilka przykładów, jak można to osiągnąć:

• Audyt dostępności: Regularne przeprowadzanie audytów stron internetowych i aplikacji mobilnych pod kątem zgodności z WCAG 2.1. Audyty te mogą być przeprowadzane przez wewnętrzne zespoły IT lub zewnętrznych specjalistów.
• Szkolenia dla pracowników: Organizowanie szkoleń dla personelu odpowiedzialnego za tworzenie i utrzymanie stron internetowych oraz aplikacji mobilnych, aby zapewnić im niezbędną wiedzę i umiejętności.
• Narzędzia i technologie wspierające: Korzystanie z narzędzi i technologii, które automatycznie sprawdzają dostępność treści, np. programy do sprawdzania kontrastu kolorów, czytniki ekranów i narzędzia do testowania dostępności.
• Polityka dostępności: Opracowanie i wdrożenie wewnętrznych polityk i procedur dotyczących dostępności cyfrowej, które określają standardy i odpowiedzialności w zakresie tworzenia dostępnych treści.

Znaczenie ustawy dla społeczeństwa

Ustawa o dostępności cyfrowej ma kluczowe znaczenie dla budowania inkluzywnego społeczeństwa, w którym wszyscy obywatele mają równy dostęp do informacji i usług. Zapewnienie dostępności cyfrowej ma wiele korzyści:

• Wzrost niezależności osób z niepełnosprawnościami: Umożliwia samodzielne korzystanie z usług publicznych, co poprawia jakość życia i zwiększa poczucie autonomii.
• Poprawa jakości usług publicznych: Dostępność cyfrowa przyczynia się do poprawy jakości stron internetowych i aplikacji mobilnych, co korzystnie wpływa na wszystkich użytkowników, nie tylko na osoby z niepełnosprawnościami.
• Zgodność z przepisami prawa: Podmioty publiczne, które spełniają wymagania ustawy, unikają sankcji i kar, a także budują pozytywny wizerunek jako instytucje dbające o równość i inkluzywność. 

Podsumowanie

Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych jest krokiem w stronę zapewnienia równych szans w dostępie do informacji i usług cyfrowych. Wymaga od podmiotów publicznych dostosowania swoich stron internetowych i aplikacji mobilnych do międzynarodowych standardów dostępności, co ma na celu eliminację barier dla osób z niepełnosprawnościami. Dzięki temu ustawa przyczynia się do budowania bardziej inkluzywnego społeczeństwa, w którym każdy obywatel ma równy dostęp do informacji i usług publicznych.