Wdrożenia dostępności cyfrowej

Dostępność stron internetowych przestaje być jedynie dodatkiem – staje się kluczowym elementem projektowania, programowania oraz zarządzania treścią. Od momentu wprowadzenia przepisów w 2019 roku, idea dostępności cyfrowej zyskała na znaczeniu, a wdrażanie standardów WCAG 2.1 stało się obowiązkiem nie tylko podmiotów publicznych, ale i prywatnych firm. W tym artykule przedstawimy szczegółowy przegląd zagadnień związanych z wdrożeniem dostępności cyfrowej, omówimy podstawy prawne, kluczowe aspekty techniczne oraz przykłady praktycznych rozwiązań, które mogą stać się inspiracją dla twórców serwisów internetowych.

Podstawa prawna dostępności cyfrowej

Od 4 kwietnia 2019 roku obowiązuje ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, która definiuje, jakie wymagania muszą spełniać serwisy, aby były dostępne dla wszystkich użytkowników. Kluczowym założeniem ustawy jest zapewnienie równego dostępu do informacji bez względu na rodzaj niepełnosprawności – od dysfunkcji wzroku, słuchu, poprzez ograniczenia ruchowe, aż po trudności intelektualne czy zaburzenia poznawcze. Dzięki precyzyjnie określonej tabeli wymagań, opierającej się na czterech głównych filarach – postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości oraz kompatybilności – możliwe stało się wytyczenie jednoznacznych standardów, które muszą być spełnione, aby strona mogła być uznana za w pełni dostępną.

Główne elementy dostępności cyfrowej

Postrzegalność

Postrzegalność to podstawa udostępnienia informacji wszystkim użytkownikom. W praktyce oznacza to:

• Alternatywne opisy: Każdy element graficzny powinien posiadać tekstowy opis, umożliwiający zrozumienie przekazu nawet przy ograniczonym dostępie do wizualnych treści.
• Czytelna prezentacja treści: Kluczowe znaczenie ma odpowiedni kontrast, przejrzystość układu oraz czytelność tekstu, co pozwala na łatwiejsze odbieranie informacji przez osoby o różnorodnych potrzebach.
• Responsywność i skalowalność: Możliwość zmiany wielkości czcionki oraz dostosowanie układu strony do różnych urządzeń – to elementy, które znacznie wpływają na komfort korzystania z serwisu.

Funkcjonalność

Funkcjonalność skupia się na zapewnieniu, aby każda operacja wykonywana na stronie była intuicyjna i dostępna:

• Obsługa klawiaturą: Nawet bez myszy użytkownik powinien móc poruszać się po stronie i korzystać z jej funkcji za pomocą klawiatury.
• Poprawnie zbudowana struktura: Odpowiednie stosowanie nagłówków, list czy formularzy umożliwia logiczną i hierarchiczną prezentację informacji.
• Bezpieczeństwo użytkowników: Szczególna uwaga jest zwrócona na eliminację elementów mogących wywołać niebezpieczne reakcje, np. migotanie mogące stymulować osoby cierpiące na padaczkę.

Zrozumiałość

Zrozumiałość treści i interfejsu jest kluczowa dla zapewnienia przewidywalności i łatwości korzystania z serwisu:

• Spójna nawigacja: Użytkownicy powinni odnaleźć intuicyjny system poruszania się po stronie, a wszelkie operacje – takie jak wypełnianie formularzy – muszą być poparte jasnymi instrukcjami i wsparciem w przypadku błędów.
• Czytelne komunikaty: Informacje zwrotne i komunikaty systemowe powinny być klarowne, aby użytkownik mógł szybko zrozumieć, co wymaga poprawy lub jakie działanie zostało zakończone pomyślnie.

Kompatybilność

Kompatybilność to aspekt, na który największy wpływ mają programiści:

• Zgodność z technologiami asystującymi: Serwis musi być dostosowany do oprogramowania wspomagającego, takiego jak czytniki ekranu czy narzędzia powiększające.
• Prawidłowe wykorzystanie elementów HTML: Każdy element interaktywny – przyciski, linki, pola formularzy – powinien być zaimplementowany zgodnie z najlepszymi praktykami, co zapewnia poprawne działanie na różnych platformach i urządzeniach.

Poziomy zgodności WCAG

Wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych (WCAG) definiują trzy poziomy zgodności:

• Poziom A – podstawowy: Niezastosowanie się do wymogów tego poziomu skutkuje całkowitym brakiem dostępu do zawartości dla niektórych grup użytkowników.
• Poziom AA – optymalny: Jest to poziom, który zapewnia szeroką dostępność, eliminując większość barier w korzystaniu z serwisu. W Polsce obecnie wymaga się spełnienia standardu WCAG 2.1 na poziomie AA.
• Poziom AAA – najwyższy: Choć osiągnięcie tego poziomu stanowi duże wyzwanie, wdrożenie takich standardów minimalizuje wszelkie utrudnienia, jakie mogą napotkać użytkownicy z różnymi niepełnosprawnościami.

Wdrożenie WCAG 2.1 na poziomie AA wymaga dokładnej analizy każdego elementu strony, począwszy od kodu źródłowego, a skończywszy na redakcji treści. Niezbędne jest także sporządzenie deklaracji dostępności, która stanowi formalne potwierdzenie zgodności serwisu z przyjętymi standardami.

Dostosowania techniczne i programistyczne

Implementacja wytycznych WCAG 2.1 wiąże się z szeregiem modyfikacji technicznych. Do najważniejszych z nich należą:

• Modyfikacja kodu źródłowego: Programista musi zadbać o poprawne użycie znaczników HTML, aby zapewnić ich właściwą funkcjonalność w kontekście dostępności.

• Konfiguracja CMS: Popularne systemy zarządzania treścią, takie jak WordPress, oferują szereg narzędzi i wtyczek umożliwiających tworzenie wersji kontrastowych, definiowanie hierarchii treści oraz konfigurację formularzy zgodnie z wytycznymi WCAG.
• Dostosowanie multimediów: W przypadku treści audio i wideo konieczne jest zapewnienie alternatywnych form przekazu, na przykład napisów do filmów czy transkrypcji nagrań, co jest kluczowe dla osób niesłyszących lub niedosłyszących.
• Testowanie i walidacja: Każdy serwis powinien przejść przez szereg testów, w tym symulacje z użyciem technologii asystujących, aby potwierdzić, że wdrożone rozwiązania faktycznie podnoszą dostępność.

Znaczenie treści zgodnych ze standardami WCAG

Dostępność cyfrowa to nie tylko techniczne aspekty programistyczne, ale również merytoryczna strona treści. Kluczowe zagadnienia to:

• Alternatywne źródła informacji: Dla użytkowników z ograniczonym dostępem do tradycyjnych mediów wizualnych czy dźwiękowych konieczne jest przygotowanie odpowiednich opisów oraz alternatywnych wersji treści.
• Opis graficzny: Grafiki pełniące funkcję merytoryczną powinny być wzbogacone o szczegółowe opisy, które umożliwiają zrozumienie przekazu nawet osobom z zaburzeniami widzenia.
• Jasność przekazu: Przy publikacji treści warto zadbać o to, aby każda informacja była przedstawiona w sposób klarowny, co minimalizuje ryzyko nieporozumień oraz zwiększa komfort korzystania z serwisu przez osoby z różnymi niepełnosprawnościami.

Przy tworzeniu treści autorzy powinni stale zadawać sobie pytanie, czy przekaz jest wystarczająco zrozumiały i czy każda informacja została opisana tak, aby każdy – niezależnie od indywidualnych ograniczeń – mógł ją w pełni przyswoić. 

Szkolenia i wsparcie dla pracowników

Wdrożenie standardów dostępności cyfrowej to nie tylko praca przy kodzie i tworzeniu grafik, ale również edukacja pracowników. Agencje takie jak Krakweb prowadzą specjalistyczne szkolenia, które:

• Uświadamiają znaczenie dostępności: Pracownicy uczą się, jak ważne jest tworzenie treści i projektowanie serwisów z myślą o wszystkich użytkownikach.
• Przekazują konkretne wytyczne: Szkolenia obejmują praktyczne wskazówki dotyczące implementacji poszczególnych elementów zgodnie z WCAG, co umożliwia samodzielne wdrażanie poprawek.
• Zwiększają efektywność zarządzania treścią: Instrukcje dotyczące korzystania z systemów CMS, takich jak WordPress, pomagają w utrzymaniu stałej zgodności serwisu z wymogami prawnymi.

Dzięki takim inicjatywom możliwe jest nie tylko wdrożenie jednolitych standardów, ale również ich utrzymanie na wysokim poziomie w długoterminowej perspektywie.

Podsumowanie

Dostępność cyfrowa to nieodzowny element współczesnego projektowania i programowania stron internetowych. Wprowadzenie ustawy z 2019 roku oraz rozwój wytycznych WCAG 2.1 na poziomie AA stanowi solidne fundamenty, na których opiera się nowoczesne podejście do tworzenia serwisów. Dzięki zdefiniowanym zasadom – obejmującym postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność – każdy użytkownik, niezależnie od swoich ograniczeń, może czerpać pełnię korzyści płynących z korzystania z Internetu.

Praktyczne wdrożenia, takie jak projekty realizowane przez agencję Krakweb, pokazują, że odpowiednio zaprojektowany serwis nie tylko spełnia wymagania prawne, ale również wpływa pozytywnie na doświadczenie użytkownika. Edukacja, szkolenia oraz ciągłe doskonalenie umiejętności w zakresie dostępności cyfrowej są kluczowe, aby zapewnić równy dostęp do informacji i usług dla wszystkich.

W obliczu rosnącej roli Internetu w codziennym życiu, wdrożenia dostępności cyfrowej stanowią nie tylko wyzwanie, ale przede wszystkim szansę na stworzenie bardziej inkluzywnego środowiska online. Dlatego warto już dziś zainwestować w poprawne wdrożenie standardów dostępności, co przyniesie korzyści zarówno użytkownikom, jak i właścicielom serwisów internetowych.

Dbałość o dostępność cyfrową to proces ciągły, który wymaga współpracy specjalistów z różnych dziedzin. Dzięki wspólnym wysiłkom możemy osiągnąć cel, jakim jest pełna integracja technologiczna, umożliwiająca każdemu dostęp do wiedzy, usług i informacji bez barier.

ICEberg CMS 5 oraz Krakweb mogą znacząco ułatwić wdrażanie dostępności cyfrowej na stronach internetowych.

Jak ICEberg CMS 5 pomaga we wdrożeniu dostępności cyfrowej?

Dzięki ICEberg CMS 5 proces implementacji wytycznych WCAG 2.1 zostaje zautomatyzowany – system ten oferuje m.in.:

• Automatyczne generowanie alternatywnych tekstów dla obrazów – pozwala na dodanie opisów, które są kluczowe dla użytkowników korzystających z czytników ekranowych.
• Dostosowanie kontrastu kolorów – narzędzie analizuje kolory na stronie i sugeruje poprawki, aby spełnić wymogi dotyczące czytelności.
• Automatyczną hierarchię nagłówków – system dba o prawidłową strukturę treści, co ułatwia nawigację osobom korzystającym z technologii wspomagających.
• Optymalizację formularzy i obsługę klawiatury – gwarantuje pełną funkcjonalność interfejsu bez użycia myszy, co jest niezbędne dla osób z ograniczeniami motorycznymi.

Jak Krakweb pomaga we wdrożeniu dostępności cyfrowej?

Z kolei Krakweb, jako doświadczona agencja interaktywna, nie tylko wdraża rozwiązania oparte na ICEberg CMS 5, ale również oferuje pełne wsparcie merytoryczne i szkoleniowe. Krakweb pomaga w:

• Projektowaniu serwisów zgodnych z WCAG – od stworzenia szablonów graficznych, przez modyfikacje kodu, aż po redakcję treści, tak aby były przystępne dla wszystkich użytkowników.
• Szkoleniach i konsultacjach – przekazują wiedzę na temat najlepszych praktyk dostępności, co umożliwia stałe utrzymanie wysokich standardów na stronach internetowych.
• Pełnej obsłudze projektów dostępnościowych – Krakweb wdraża rozwiązania automatyzujące, a także realizuje audyty i przygotowuje deklaracje dostępności, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W efekcie ICEberg CMS 5 jako zaawansowane narzędzie technologiczne ułatwia automatyzację wielu aspektów dostępności, podczas gdy Krakweb zapewnia kompleksowe wsparcie eksperckie i praktyczne wdrożenia, co razem gwarantuje, że serwis internetowy będzie nie tylko zgodny z wymogami prawnymi, ale także przyjazny dla wszystkich użytkowników.