Wdrożenia dostępności cyfrowej (WCAG 2.1)

Dostępność cyfrowa to kluczowy element budowania inkluzywnego świata cyfrowego, umożliwiający każdemu, niezależnie od jego ograniczeń, równy dostęp do informacji i usług w przestrzeni internetowej. W Polsce idea ta została usankcjonowana prawnie w 2019 roku na mocy Ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Obowiązek ten dotyczy przede wszystkim sektora publicznego, ale dostosowanie serwisów do wymagań WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) staje się coraz bardziej popularne również w sektorze prywatnym.

Wdrożenie standardów WCAG 2.1 na poziomie AA, który jest obecnie wymagany, obejmuje szeroki zakres działań od projektowania, przez programowanie, po zarządzanie treścią w serwisach internetowych.

Podstawy prawne i wymogi

Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. wskazuje cztery kluczowe obszary dostępności cyfrowej:

1. Postrzegalność - obejmuje dostarczanie treści w sposób dostosowany do potrzeb różnych użytkowników, np. alternatywne opisy graficzne, kontrast tekstu i tła, czy odpowiedni odstęp między literami.
2. Funkcjonalność - zapewnia możliwość obsługi strony przy pomocy klawiatury, tworzenie logicznej struktury strony oraz eliminowanie elementów, które mogłyby powodować zagrożenie, np. dla osób z epilepsją.
3. Zrozumiałość - oznacza przewidywalność i intuicyjność nawigacji oraz pomoc w obsłudze formularzy i wskazówki przy błędach.
4. Kompatybilność - serwis powinien współpracować z technologiami wspomagającymi, jak czytniki ekranu, a kod HTML musi być semantycznie poprawny.

Podmioty publiczne, takie jak jednostki sektora finansów publicznych czy organizacje pozarządowe, są zobowiązane do przestrzegania tych wymagań. Jednakże dostosowanie do WCAG to dobra praktyka, która powinna być stosowana przez każdego właściciela strony internetowej.

Poziomy zgodności WCAG

WCAG definiuje trzy poziomy zgodności:

1. A (poziom podstawowy) - brak spełnienia tych wytycznych może uniemożliwić dostęp do treści dla niektórych użytkowników.
2. AA (poziom optymalny) - niespełnienie może powodować trudności w dostępie do treści dla różnych grup.
3. AAA (poziom zaawansowany) - najtrudniejszy do osiągnięcia, ale zapewniający maksymalną dostępność.

Obecnie w Polsce wymagany jest poziom AA wersji 2.1. Spełnienie tych standardów wymaga wdrożenia rozwiązań technicznych, projektowych i redakcyjnych na każdym etapie tworzenia i utrzymywania serwisu.

Działania wdrożeniowe

Wdrożenia techniczne

Programista ma kluczową rolę w procesie dostosowania strony do wymagań WCAG. Do najważniejszych aspektów należą:

• Tworzenie wersji kontrastowych - umożliwienie zmiany wyglądu serwisu na bardziej kontrastowy dla osób z dysfunkcją wzroku.
• Prawidłowe stosowanie znaczników HTML - wykorzystanie odpowiednich elementów, takich jak “a”, “button” czy “input” w poprawny sposób.
• Obsługa technologii asystujących - np. optymalizacja kodu dla czytników ekranu.
• Unikanie migotania elementów - eliminowanie ryzyka wywołania ataków padaczki.

Dostosowanie treści

Treści w serwisach zgodnych z WCAG powinny:

• Zawierać alternatywne opisy grafik i multimedialnych elementów.
• Być dostosowane do różnych formatów prezentacji, takich jak napisy do filmów czy transkrypcje nagrań audio.
• Oferować intuicyjną nawigację, przewidywalne ścieżki użytkownika oraz jasne instrukcje obsługi formularzy.

Proces redakcyjny

Każdy element treści powinien być wnikliwie analizowany pod kątem dostępności. Ważne jest zadawanie sobie pytania: „Czy osoba z ograniczeniami będzie w stanie odebrać tę informację w taki sam sposób, jak zakłada autor?”

Przykłady wdrożeń i dobre praktyki

Agencja interaktywna Krakweb ma bogate doświadczenie we wdrażaniu WCAG 2.1. W 2024 roku stworzyła serwis dla Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA). Kluczowe elementy wdrożenia obejmowały:

• Implementację wersji kontrastowej.
• Dostosowanie formularzy.
• Przeniesienie i edycję treści.
• Wdrożenie deklaracji dostępności.

Po zakończeniu projektu przeprowadzono szkolenie dla zespołu FDPA, co pozwoliło im na samodzielne zarządzanie treścią w zgodzie z WCAG.

Podsumowanie

Wdrożenie dostępności cyfrowej to proces wieloetapowy, wymagający zaangażowania specjalistów z zakresu programowania, projektowania UX/UI oraz redakcji treści. WCAG 2.1 stanowi fundament inkluzywnego internetu, pozwalając wszystkim użytkownikom na równe korzystanie z zasobów cyfrowych.

Spełnienie tych standardów to nie tylko obowiązek prawny, ale także wyraz społecznej odpowiedzialności i dbałości o jakość doświadczeń użytkowników.